TARİHİN TANIMI

Tarih, geçmişi anlamak, bugünü açıklamak ve yarına ışık tutmak için (tarihin amacı) geçmiş devirlerde yaşayan insan topluluklarının yaşayışlarını, yaratmış olduğu kültürlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini (tarihin konusu) yer ve zaman göstererek inceleyen, neden, sonuç ve yorumlarıyla zamanımıza aktaran (tarihin özelliği ) bilimdir.

 

TARİHİN NİTELİĞİ

Tarihsel olayların deneyi yapılamaz ve bu olaylar tekrarlanamaz. İnsan toplulukları laboratuvarlara sokulup incelenemez ve üzerinde deneyler yapılamaz. Toplulukların davranışlarına ekonomik çıkarları ve gereksinimleri büyük oranda yön vermesine karşın, bu davranışlar kesin kurallarla, mekanik olarak değerlendirilemez. Bu olgu, tarih biliminin en önemli özelliğidir.

  

TARİHİN KONUSU

Tarih bilimi insan topluluklarını üç ana bölümde inceler. Bunlar:

1.   İnsan topluluklarının yaşayışları

      a)   Klan – Gen ( Doğal örgütlenmedir.)

      b)   Aşiret – Kabile ( Doğal örgütlenmedir.)

      c)   Kent Devleti ( Site, Nom, Polis ) ilk ve en ilkel siyasal örgütlenmedir.

      d)    Devlet: Bir hükümet yönetiminde örgütlenmiş siyasal topluluktur. Bir başka değişle; ekonomik egemenliği elinde tutan sınıfın siyasal örgütüdür. Devlet örgütlenmeleri Tarih Öncesi Devirlerden Tunç Çağında ortaya çıkmıştır. Devletin oluşmasına neden olan zorunluluk, mallarda ve üretim araçlarında ortaya çıkan özel mülkiyetin korunması ve kölelik sisteminin sürdürülmek istenmesidir. Tarih boyunca devletlerin özü ve görevi değişmemiştir. Bu, belli bir toplumsal ve ekonomik düzeni sürdürmeye yöneliktir. Devletlerin biçimi ise; yere, zamana ve koşullara göre değişir.

      e)   İmparatorluk: Bir devletin sınırları içinde birbirinden farklı özelliklere sahip birden çok yönetim birimi varsa; o devlet imparatorluktur. (Örneğin: Osmanlı İmparatorluğu = Merkeze Bağlı Eyaletler, Bağlı Beylikler ve Özel Yönetimli Eyaletler) İmparatorluk çağdışı bir örgütlenme olup, Fransız Devrimi ile tarihsel olarak sona ermişti. Bu örgütlenmede yer alan topluluklar baskı ile imparatorluk sınırları içinde yaşamaya zorlanır ve topluluklardan biri diğer topluluklar üzerinde egemenlik kurar. İmparatorlukların yönetimi genellikle monarşiktir.

 

2.   İnsan Topluluklarının İlişkileri

a)      Savaş: Topluluklar arasındaki sorunların şiddet yoluyla çözümlenmeye çalışılması

b)      Barış: İki savaş arasındaki sakin, dingin dönemdir.

c)       Antlaşma: Topluluklar arasındaki sorunların çözümlenmesi, ilişkilerin ve dayanışmanın sağlanması için topluluklar arasında yapılan sözleşme

d)      Ayaklanma: Devlet yönetimine, yöneticilerine ve uygulanan politikalara karşın halkın belli bir kesiminin ya da tümünün başkaldırısı

e)      İhtilal: Devlet yönetiminin toplumsal bir güç tarafından alaşağı edilmesidir.

f)        Devrim: Devlet yönetiminin toplumun ilerici güçleri tarafından alaşağı edilerek, ilerici ve toplumun gereksinmelerini karşılayabilecek, hızlı, köklü ve etkili bir biçimde toplumun yeniden biçimlendirilmesidir.

g)      Karşı devrim: Devrimci, ilerici bir uygulamaya karşı gerçekleştirilen geri ve gerici amaçlı kalkışmalardır.

h)      Reform: Devlet ve toplum yapısında uzun bir sürece yayarak yapılan yüzeysel ve dar kapsamlı iyileştirme uygulamalarıdır.

i)        Darbe–Cunta: Yöneticilerin, devletin bir başka kurumu tarafından görevden indirilmesidir. Bu eylemler yönetici değişikliği amacıyla yapılır ve devlet yönetiminde sert, anti demokratik önlemler alınmasıyla uygulanabilir.

 

3.   İnsan Topluluklarının Yarattığı Kültürleri

İnsan topluluklarının kültür öğeleri:

a)    Devlet örgütü

b)    Ülke yönetimi

c)    Hukuk

d)    Dinsel inanış

e)    Ordu ( Askeri örgütlenme )

f)     Dil ve Yazı

g)    Bilim ve Teknik

h)    Toplumsal Yaşam

j)     Toprak mülkiyeti

k)    Eğitim ve Öğretim

l)       Toprak yönetimi

m)    Üretim araçları üzerindeki mülkiyet biçimleri

n)    Ekonomi ( Tarım, Ticaret, Hayvancılık, El  
       Sanatları, Sanayi, Madencilik, Balıkçılık, Turizm,

       Bankacılık )

n)      Güzel Sanatlar ( Resim, Heykel, Mimari, 
       Müzik, Tiyatro, Yazın, Sinema )